یکی از سؤالات رایج در حوزه ساختمان‌سازی این است که: آیا استفاده از میلگرد بستر در دیوارهای داخلی ضروری است؟
در حالی که بسیاری از مهندسان میلگرد بستر را برای دیوارهای خارجی یا باربر توصیه می‌کنند، واقعیت این است که کاربرد آن در دیوارهای داخلی نیز می‌تواند به بهبود کیفیت سازه، افزایش ایمنی و طول عمر ساختمان کمک کند.
در این مقاله با مزایا، شرایط ضروری، الزامات آیین‌نامه‌ای و دیدگاه فنی در مورد استفاده از میلگرد بستر در دیوارهای غیرباربر داخلی آشنا می‌شوید.
میلگرد بستر چیست؟
میلگرد بستر (Reinforcement Bed Joint) شبکه‌ای فلزی از مفتول‌های فولادی است که به‌صورت افقی در بین رج‌های دیوار آجری یا بلوکی کار گذاشته می‌شود. این سیستم با ایجاد یکپارچگی در سازه، مقاومت دیوار را در برابر نیروهای جانبی، نشست‌های موضعی و ترک‌خوردگی افزایش می‌دهد.
دلایل استفاده از میلگرد بستر در دیوارهای داخلی
1. پیشگیری از ترک‌های ناشی از نشست و انقباض
حتی دیوارهای غیرباربر داخلی نیز در معرض ترک‌خوردگی ناشی از نشست ناهمگون پی، تغییرات رطوبت یا دما هستند. میلگرد بستر با تقویت بستر ملات، احتمال ترک را کاهش می‌دهد.
2. افزایش مقاومت در برابر زلزله
در مناطق زلزله‌خیز، دیوارهای داخلی بدون اتصال مناسب، ممکن است آسیب جدی ببینند. استفاده از میلگرد بستر باعث می‌شود دیوارها در هنگام زلزله رفتار یکپارچه‌تری داشته باشند.
3. افزایش ایمنی کلی ساختمان
دیوار داخلی ترک‌خورده یا واژگون‌شده نه‌تنها عملکرد معماری را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند جان ساکنان را نیز به خطر بیندازد. میلگرد بستر مانع ریزش ناگهانی می‌شود.
4. ارتقاء کیفیت اجرا و طول عمر سازه
افزودن میلگرد بستر ضمن افزایش دوام دیوار، باعث کاهش نیاز به تعمیرات و بازسازی در آینده می‌شود.
آیا استفاده از میلگرد بستر در دیوارهای داخلی اجباری است؟
پاسخ کوتاه: خیر، در همه موارد الزامی نیست.
اما در شرایط زیر توصیه می‌شود یا طبق آیین‌نامه باید اجرا شود:
| شرایط |
وضعیت استفاده |
| دیوارهای داخلی متصل به اسکلت بتنی یا فولادی |
توصیه‌شده برای جلوگیری از ترک |
| دیوار با ارتفاع بیشتر از 3 متر |
ضروری به‌صورت هر چند رج یک‌بار |
| مناطق زلزله‌خیز یا با خاک سست |
توصیه مؤکد |
| دیوار بین دو فضا با اختلاف رطوبت یا دما (مثل حمام و اتاق) |
مفید برای جلوگیری از ترک‌های حرارتی |
نکات اجرایی در نصب میلگرد بستر داخلی
-
استفاده از میلگرد گالوانیزه یا ضدزنگ برای جلوگیری از خوردگی
-
قرارگیری میلگرد بستر در رج‌های افقی به فاصله 3 تا 5 رج
-
امتداد میلگرد بستر در تمام طول دیوار، با حداقل پوشش در اتصالات
-
اتصال به عناصر سازه‌ای (ستون، تیر یا کف) با قلاب یا مهار فلزی
پرسش و پاسخ
❓ اگر دیوار غیرباربر باشد، واقعاً نیاز به میلگرد بستر داریم؟
✅ پاسخ: بله، اگرچه دیوار باربر نیست، اما برای جلوگیری از ترک‌های سازه‌ای، افزایش انسجام دیوار و پایداری در برابر زلزله، توصیه می‌شود.
❓ آیا هزینه اجرای میلگرد بستر در دیوار داخلی زیاد است؟
✅ پاسخ: نسبت به کل هزینه دیوارچینی، هزینه میلگرد بستر ناچیز است، اما اثر آن در دوام و کیفیت بسیار قابل‌توجه است.
❓ جایگزینی برای میلگرد بستر در دیوارهای داخلی وجود دارد؟
✅ پاسخ: برخی از روش‌ها مثل اجرای نبشی مهار یا استفاده از بلوک‌های تقویت‌شده وجود دارد، اما میلگرد بستر ساده‌ترین، ارزان‌ترین و مؤثرترین گزینه است.
❓ آیا نصب میلگرد بستر به نیروی متخصص نیاز دارد؟
✅ پاسخ: نصب آن ساده است، اما دقت در محل قرارگیری و اتصال به دیوار اهمیت دارد؛ بهتر است توسط نیروی فنی یا تحت نظارت اجرا شود.
نتیجه‌گیری
استفاده از میلگرد بستر در دیوارهای داخلی اگرچه الزامی نیست، اما در بسیاری از پروژه‌ها یک انتخاب هوشمندانه برای جلوگیری از آسیب‌های آتی، افزایش ایمنی، زیبایی و دوام دیوار است. به‌ویژه در ساختمان‌های چندطبقه، مناطق زلزله‌خیز یا مکان‌هایی که کیفیت ساخت اهمیت بالایی دارد، توصیه می‌شود از این تکنولوژی ساده اما کارآمد استفاده شود.
