میلگرد بستر، به عنوان یکی از عناصر مهم در سیستم فونداسیون، نقشی کلیدی در افزایش مقاومت، پایداری و جلوگیری از ترک خوردگی سازه ایفا می‌کند. استفاده از میلگرد بستر در ایران، مطابق با ضوابط و مقررات مشخصی در آیین‌نامه‌های مختلف از جمله آیین‌نامه 2800 الزام‌آور شده است.
در این مقاله، به بررسی الزامات آیین‌نامه‌ای برای استفاده از میلگرد بستر در ایران می‌پردازیم.
موارد الزام‌آور آیین‌نامه 2800 در خصوص میلگرد بستر:
استفاده از میلگرد بستر در تمامی دیوارهای باربر و غیرباربر با ارتفاع بیش از 3.5 متر الزامی است.
در دیوارهای با طول آزاد بیش از 4 متر، باید از وال پست یا ستون میانی به منظور مهار دیوار در برابر نیروهای خارج از صفحه استفاده شود.
میلگردهای بستر باید از نوع آجدار با حداقل قطر 4 میلی‌متر و حداکثر نصف ضخامت ملات باشند.
فاصله بین دو میلگرد بستر نباید از 5 سانتی‌متر بیشتر باشد.
میلگردهای بستر باید حداقل 15 سانتی‌متر از لبه‌های دیوار و 10 سانتی‌متر از انتهای دیوار بیرون زده باشند.
میلگردهای بستر باید به طور کامل در ملات پوشانده شوند.
در محل اتصال میلگردهای بستر به ستون‌ها یا وال پست‌ها، باید از روش‌های مناسب مانند خم کردن، وصله کردن یا استفاده از خاموت استفاده شود.
استفاده از میلگردهای بستر در فونداسیون‌های نواری، رافتی و گسترده نیز مجاز است.
مزایای استفاده از میلگرد بستر مطابق با آیین‌نامه:
افزایش مقاومت فونداسیون در برابر نیروهای کششی و خمشی
جلوگیری از ترک خوردگی دیوارها
افزایش انسجام و یکپارچگی سازه
بهبود عملکرد لرزه‌ای سازه
کاهش احتمال نشست و خیزش فونداسیون
عواقب عدم رعایت الزامات آیین‌نامه:
کاهش مقاومت و پایداری سازه
افزایش احتمال ترک خوردگی دیوارها و فونداسیون
کاهش عمر مفید سازه
ایجاد خطر برای ساکنین و رهگذران
نقش مهندسان در رعایت الزامات آیین‌نامه:
مهندسان عمران و ناظران پروژه موظف هستند که در تمامی مراحل طراحی، اجرا و نظارت بر ساخت و ساز، الزامات آیین‌نامه 2800 و سایر آیین‌نامه‌های مرتبط با میلگرد بستر را به طور کامل رعایت کنند.
استفاده از مصالح باکیفیت و اجرای صحیح میلگرد بستر مطابق با آیین‌نامه، تضمینی برای داشتن سازه‌ای ایمن، پایدار و بادوام خواهد بود.
در ادامه، به برخی از منابع مفید برای مطالعه بیشتر در مورد الزامات آیین‌نامه‌ای میلگرد بستر اشاره می‌کنیم:
آیین‌نامه 2800 زلزله ایران
نشریه 543 کانون مهندسین عمران ایران
کتاب مبانی طراحی سازه‌های بنایی تألیف دکتر محمد شکراللهی
